Czy kolejność urodzenia wiąże się z tym, kim jesteśmy?

Na łamach czasopisma PNAS opublikowano artykuł, w którym niemieccy badacze Julia Rohrer, Boris Egloff oraz Stefan Schmukle przekonują, że kolejność urodzenia nie ma wpływu na osobowość: ekstrawersję, neurotyzm, ugodowość, sumienność czy wyobraźnię. Jednak to, czy przyszliśmy na świat jako pierwsi z rodzeństwa czy ostatni, wiąże się z naszą inteligencją. Analiza przeprowadzona przez zespół badawczy z Uniwersytetu w Lipsku i Uniwersytetu Johannesa Gutenberga w Moguncji wykazała, że iloraz inteligencji spada wraz z kolejnością narodzin.

Według teorii amerykańskiego naukowca Franka Sulloway’a stworzonej w 1996 roku kolejność urodzenia ma znaczenie. Wpływ na każdą jednostkę ma system rodzinny oraz to, jaką pozycję w rodzinie zajmuje. Pozycja w rodzeństwie odzwierciedla nie tylko to, jak różnimy się pod względem wieku, ale również to, jakie są między nami różnice w sile, którą dysponujemy, czy rozmiarze, jaki zajmujemy. Dlatego kolejność urodzenia determinuje zajmowaną pozycję w rodzeństwie oraz miejsce w systemie rodzinnym.

Dodatkowo według Sulloway’a najstarszy z rodzeństwa, ten który równocześnie jest najsilniejszy fizycznie, może przejawiać najbardziej dominujące zachowanie z całego rodzeństwa, będąc jednocześnie mniej ugodowym. Czy faktycznie kolejność urodzenia może wpływać na naszą osobowość czy intelekt?

W badaniu naukowcy użyli danych z trzech dużych grup osób badanych:

  • w NLSY (National Longitudional  Survey of Youth) uczestniczyło 5240 osób ze Stanów Zjednoczonych, w wieku od 12 do 16 lat
  • na grupę NCDS (National Child Development Study) składały się 4489 osoby w wieku 50 lat pochodzące z Wielkiej Brytanii
  • SOEP (Socio-Economic Panel) to baza 10457 osób w różnym wieku pochodzących z Niemiec.

W każdej z grup zastosowano test mierzący inteligencję, w którym osoby badane wypełniały specjalnie przygotowane dla nich zadania, oraz test badający najważniejsze wymiary osobowości człowieka. Dodatkowo badanych podzielono na dwie grupy. Pierwsza grupa składała się z osób zajmujących różne miejsce w porządku urodzenia w obrębie tej samej rodziny (porównywanie rodzeństwa między sobą). Badani z drugiej grupy zajmowali różne miejsce w porządku urodzenia w obrębie różnych rodzin (porównywanie dzieci z różnych rodzin między sobą).

Po zebraniu arkuszy, niemieccy badacze przeprowadzili dwie analizy. Pierwsza miała na celu sprawdzenie kierunku oraz siły związku między inteligencją a kolejnością urodzenia. W drugiej analizie naukowcy testowali związek między kolejnością urodzenia a osobowością.

Wyniki wskazują na brak związku kolejności urodzenia z ekstrawersją neurotyzmem, ugodowością, sumiennością czy wyobraźnią we wszystkich badanych grupach. Jednocześnie dowodzą związku kolejności urodzin i inteligencji. Związek ten był silniejszy w pierwszej grupie, gdzie porównywano badanych wychowujących się w tej samej rodzinie.

Wyniki mogą napawać lekkim niepokojem: od tego, czy urodzimy się jako pierwsi czy jako ostatni, miałaby zależeć nasza inteligencja. Badacze przekonują jednak, że do wyników należy podchodzić ostrożnie. Bycie najstarszym czy najmłodszym dzieckiem wiąże się z wieloma innymi czynnikami, od których również zależy nasze IQ. Poza tym czy samo IQ równa się mądrości życiowej?

Więcej informacji:
(C) zdjęcie Annie Spratt by unsplash.com
Sulloway, F. J. (2010). Why siblings are like Darwin’s finches: Birth order, sibling competition and adaptive divergence within the family. In (Eds.) D.M. Buss, & P.H. Hawley The Evolution of Personality and Individual Differences (pp. 87-119). Oxford: Oxford Univ Press.

Sulloway, F.J. (1996). Born to rebel: Birth Order, Family Dynamics, and Creative Lives (Vintage, New York).

Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
3 comments
  1. Panuje powszechne przekonanie o “wyższości” pierworodnych nad rodzeństwem. Nie tylko wsród ludzi jak i w królestwie zwierząt można zaobserwować znaczące rożnice między pierwszym a ostatnim z potomstwa. Budowa, motoryka, układ odpornościowy jak i postrzeganie percepcyjne mogą się zmieniać w zależności od kolejności urodzenia. Można zaobserwować to między innymi u psowatych i ptactwa. W przypadku, niektórych gatunków można zaobserwać pożeranie lub odrzucenie najsłabszego osobnika z miotu w celu zaoszczędzenia zasobów. Człowiek też w końcu zwierzę więc i część aspektów tego zjawiska i jego dotyka. Matka rodząc pierwsze dziecko dostarcza mu największą liczbę zasobów, ciąża wyczerpuje organizm i ich dostarczenie przy kolejnych ciążach nie jest już tak efektywne. Nie jest dość niezwykłe, że pierworodni różnią się ilorazem inteligencji od swoich braci czy sióstr. Po urodzeniu się rodzeństwa muszą zająć miejsce w hierachii i przyjąć rolę “tego starszego, który więcej potrafi” ich zadaniem staję się bycie swoistym mentorem swojego rodzeństwa. Następuje wykształcenie się nowych zachowań, reakcji i planowania co skutkuje ilorazem inteligencji średnio większym o 3 punkty co mogło zostać szczegółowiej opisane w artykule. Natomiast obecność wyników i opisu badań jest w stanie rozwiać wszelkie wątpliwości tych, którzy odrzucają fakt wpływu kolejności urodzeń na naszą inteligencję. Mimo to, że wyniki badań nie miały wpływu na cechy osobowości trzeba brać pod uwagę, że przyjmowanie ról przez rodzeństwo przyczynia sie do ich późniejszych aspiracji, przyjmowania postaw wobec sytuacji, czy konfliktów czy poglądów. Ten starszy przeważnie będzie tym, który wie lepiej i ciężko będzie mu zaakceptować racje młodszego rodzeństwa co w przyszłości może prowadzić do nieumiejętności przyjmowania krytyki. W pojęciu ogólnym cieżko jest mówić, że kolejność narodzin nie wpływu na osobowość. Wyniki badań nie powinny napawać niepokojem, ponieważ taka wiedza wzbogaca ogólne zrozumienie człowieka i pozwala lepiej określić miejsce i role pojedyńczego osobnika. Powinniśmy dążyć do zrozumienia jednostek, aby usprawnić działanie masy. Autorka artykułu powinienna bardziej skupić się na rozwinięciu, niektórych punktów swojej pracy, aby pozwolić czytelnikowy lepiej zrozumieć przedstawiony temat.

  2. Bardzo ciekawy oraz bogaty w informacje artykuł. Został napisany prostym językiem, który jest zrozumiały także dla osób nie zajmujących się psychologią. Autorka rzetelnie opisuje badania, które miały na celu wykazać czy kolejność urodzenia ma wpływ na naszą inteligencję oraz charakter. Powyższy tekst posiada sporą wartość merytoryczną ponieważ zawarte są w nim wszystkie najważniejsze informacje oraz wyniki. Summa summarum jest to świetny artykuł, który prowokuje do myślenia nad własnym doświadczeniem w tej dziedzinie.

  3. Dość intuicyjne, znano ten fakt już w starożytności, aczkolwiek choć zasada pierworództwa obowiązywala we wszystkich społecznościach które do czegos doszły, to z całą pewnością, wiedza naszych przodków nie była podparta tak dogłębnymi badaniami ;)
    Na pewno wynik ukazujący ze w głupiej rodzinie nawet pierworodny będzie głupkiem, a w inteligentnej nawet dziewiąty syn będzie inteligentny (choć mniej niz jego bracia) jest w zgodzie ze spostrzeżeniami Mormonów (taki test… Kto zgadzie do czego piję).

Comments are closed.

Related Posts