Czy wyjazd za granicę zmienia stosunek do obcych?

Czy studia za granicą mogą sprawić, że polscy studenci będą mieć lepszy stosunek do muzułmanów? Czy kontakt pogłębiony będzie miał większy wpływ niż kontakt powierzchowny? Czy poziom lęku międzygrupowego ma wpływ na postawy wobec muzułmanów? Czy lęk międzygrupowy, zagrożenia realistyczne i symboliczne są równoległymi predyktorami stosunku wobec muzułmanów? Aby odpowiedzieć na te pytania, Stefaniak i Bilewicz przebadali polskich studentów wyjeżdżających na uczelnie zagraniczne z programu Erasmus.

Według Gordona Allporta – twórcy “hipotezy kontaktu”, dzięki spotkaniu z grupą obcą poprawie ulega stosunek do niej, jeśli tylko spotkanie polega na współpracy, status uczestników jest na takim samym poziomie, mogą się oni poznać osobiście i wspiera ich w tym autorytet. W wyniku przeprowadzonej przez Pettigre i Troppa metaanalizie badań, w których udział wzięło łącznie ponad 250 tysięcy uczestników wykazano, że w wyniku kontaktu grupowego poziom uprzedzeń spadał, co więcej miał on wpływ na inne sytuacje oraz inne grupy społeczne. Zrewidowana została także hipoteza Allporta, wykazując iż wyżej opisane warunki są sprzyjające, lecz nie konieczne do zaistnienia pozytywnych skutków kontaktu.

W badaniach Stefaniak i Bilewicz udział wzięło 156 studentek i studentów pochodzących z Polski i wyjeżdżających na stypendium zagraniczne do krajów Europy Zachodniej. Obie identyczne ankiety (oprócz pytań o nasilenie kontaktów z muzułmanami, które dostosowane zostały do sytuacji przebywania w Polsce i za granicą), przeprowadzone w okresie wrzesień – październik 2010 oraz marzec – kwiecień 2011, wypełniło 49% pierwotnej grupy – 77 badanych. Kontakt pobieżny mierzony w badaniach oznaczał w tym wypadku rozmowę z wyznawcą islamu, a pogłębiony posiadanie znajomych muzułmanów. Poczucie zagrożenia ze strony muzułmanów mogło mieć charakter: symboliczny – odnoszący się głównie do wyznawanych idei i wartości, lub realny – oznaczający na przykład terroryzm. W drugiej z przeprowadzonych ankiet, badani zadeklarowali niższy poziom dystansu społecznego w stosunku do muzułmanów, niż miało to miejsce przed wyjazdem. Zaznaczyć trzeba także, że badani studenci również za pierwszym razem wykazali niższy niż neutralny dystans społeczny. Może się to wiązać z faktem, iż osoby wyjeżdżające za granicę najprawdopodobniej są bardziej otwarte i pewne siebie, co może zaowocować większą chęcią do zawierania nowych znajomości podczas wyjazdu.

Zmianie w wyniku wyjazdu uległo także nasilenie kontaktów, zarówno pobieżnego jak i pogłębionego. Aż 71 z 77 osób zadeklarowało, że w czasie pobytu na stypendium rozmawiało z muzułmanami, a ponad połowa miała ich za znajomych. Pobieżny kontakt okazał się nie wpływać na postawy badanych, w stosunku do muzułmanów. Kontakt pogłębiony miał wpływ na obniżenie lęku międzygrupowego i zagrożenia symbolicznego, w przeciwieństwie do realnego. Badania wykazały iż zagrożenie realne nie jest powiązane ani z kontaktem międzygrupowym, ani z postawami wobec muzułmanów. Studenci, którzy w trakcie stypendium mieli znajomych wyznających islam, odczuwali mniejszy lęk wobec całej grupy, czego efektem było zmniejszenie dystansu społecznego.

W badaniu nie uwzględniono charakteru kontaktów z muzułmanami, mogli być to inni uczestnicy programu Erasmus lub też mniejszości muzułmańskie danego kraju. Kolejną nie zbadaną kwestią jest to, że studenci znaleźli się w zupełnie nowej sytuacji, w obcym środowisku. Oderwanie od rodzimej kultury może znacząco wpłynąć na mniej “prowincjonalne” podejście do innych społeczeństw, co przekładać się będzie na redukcję uprzedzeń. Okazuje się, że osoby z większą ilością doświadczeń międzykulturowych są bardziej kreatywne i elastyczne, co implikuje poleganie na stereotypach w mniejszym stopniu. Mieszkanie za granicą mogło przyczynić się do poprawy postaw wobec wyznawców islamu poprzez zmianę reprezentacji tej grupy, czyli pojęć i twierdzeń wytwarzanych w toku codziennej komunikacji, pozwalających na interpretację otaczającego świata. Wyjazd na stypendium do krajów w których mniejszość muzułmańska jest widoczna, pozwolił na poznanie i oswojenie się ze społecznością odmienną od polskiej, co w konsekwencji mogło przyczynić się do osłabienia lęku i budowania pozytywniejszych postaw wobec nich. Interpretacje te wymagają jednak weryfikacji empirycznej.

Więcej informacji:
(C) zdjęcie www.unsplash.com
Stefaniak, A., Bilewicz, M. (2014), Zmiana postaw w wyniku wymian studenckich. Rola kontaktu międzygrupowego i redukcji zagrożenia, Psychologia Społeczna 30 (3), 311–322.
PEŁNY TEKST ARTYKUŁU
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
3 comments
  1. Artykuł porusza szczególnie aktualny w dzisiejszych czasach temat uprzedzeń oraz stosunku polaków do muzułmanów. Pytanie zawarte w tytule streszczenia wiąże się z problemami zawartymi w artykule naukowym. Streszczenie jest zwięzłe, zachowuje kolejność faktów przedstawionych w artykule naukowym pt. „Zmiana postaw w wyniku wymian studenckich. Rola kontaktu międzygrupowego i redukcji zagrożenia”. Streszczenie jasno pokazuje wnioski z przeprowadzonego badania, a najważniejsze z nich są zaznaczone żółtym kolorem.

    Cel badania jest przytoczony na początku streszczenia poprzez cztery pytania na które odpowiedzi znajdują się w artykule. Streszczenie wyjaśnia również w jaki sposób przebiegało badanie Stefaniak i Bielewicza. Wymienia na jakiej liczbie studentów zostało ono przeprowadzone oraz ilu z nich ukończyło je całkowicie. W streszczeniu nie zabrakło też skrótowego przedstawienia wyników przeprowadzonego badania. Wnioski autorów zostały sparafrazowane w recenzowanym streszczeniu.

    Moim zdaniem w streszczeniu zabrakło jedynie przytoczenia trafnych wskazówek spisanych przez samych autorów badania co do replikacji ich badania w przyszłości.

  2. Błędy i wypaczenia badania

    1 – Czemu mnie badano muzułmanów?!
    2 – Czemu badano studentów mających kontakt z muzułmanami na uczelni ale już nie ze społecznośćią muzułmańską?

    Stygmaty żadna ze strony autorki tekstu polega na założeniu iż Polacy są “prowincjonalni” – co rzecz wzięła to w cudzysłów ale i tak wyszło paskudnie.

    1. dlatego by wyniki były poprawne dla badających. Co już na samym początku pokazuje, że wynik będzie nieadekwatny do rzeczywistości.

Comments are closed.

Related Posts
Czytaj dalej

Nieatrakcyjne imię

Mało popularne imię zmniejsza szansę na flirt – donoszą badacze na łamach czasopisma „Social Psychological and Personality Science”.…