Dlaczego kobiety nie zostają szefami korporacji?

Ponad połowa pracowników 500 najbogatszych firm według czasopisma Fortune to kobiety, jednak tylko 3% z nich ma możliwość ich prowadzenia (Catalyst, 2009). Oczywiście powodów takiego stanu rzeczy może być wiele: od różnic płciowych zaczynając na władzy mężczyzn kończąc. Według niektórych badaczy głównym powodem, dla którego panie nie zajmują kierowniczych stanowisk są stereotypy dotyczące płci.

Najpopularniejszy stereotyp dotyczący kobiet pracujących w biznesie zakłada, że panie mają większą niż mężczyźni awersję do strat oraz podejmowania ryzyka, ponieważ w porównaniu do płci brzydkiej nie są biegłe w matematyce oraz sprawach finansowych. Niestety powszechne funkcjonowanie tego skrótu myślowego może wpływać na decyzje o zatrudnieniu lub awansowaniu kobiety na wyższe stanowiska (Davison, Buke, 2000).

Priyanka Carr oraz Claude Steele wykazali, że awersja kobiet do strat (tendencja do silnego unikania strat na rzecz zysków) oraz awersja do ryzyka (tendencja do wybierania opcji najpewniejszych) nie jest wynikiem różnic biologicznych, a zagrożenia stereotypem.

Badacze do pierwszego eksperymentu zaprosili w sumie 53 osoby. Wśród nich byli studenci oraz studentki, a także 16 pracowników (7 kobiet i 9 mężczyzn) z 500 firm wymienionych w Fortune. Każdego z uczestników przypisywano do jednej z dwóch grup: zagrożenia stereotypem lub jego braku. O co chodzi z tym zagrożeniem stereotypem?

Dochodzi do niego kiedy negatywny stereotyp na temat danej grupy społecznej zaczyna być ważny dla jej członka. Powszechnie uważa się, że kobiet są słabymi matematykami, a logiczne myślenie podobnie jak racjonalne nie jest ich mocną stroną.

Panie oczywiście doskonale zdają sobie sprawę, że inni myślą o nich w ten sposób, dlatego gdy rozwiązują zadania matematyczne, muszą walczyć z negatywnym stereotypem własnej płci. W konsekwencji uzyskują gorsze wyniki niż mężczyźni, na których temat nie ma takich przekonań.

Właśnie dlatego badacze cześć osób prosili o wykonanie zadania matematycznego (zadanie zagrażające kobietom), a pozostałą cześć o ułożenie puzzli (zadanie niezagrażające kobietom). W drugim zadaniu ochotnikom przedstawiono sześć różnych loterii polegających na rzucie monetą. Każda z nich dawała 50% szans na wygranie 6$ oraz 50% szans na stracenie od 1 do 6$. Zadaniem badanych było określenie gotowości do wzięcia w nich udziału i postawienia własnych pieniędzy. Liczba odrzuconych loterii wyznaczała poziom awersji do strat.

Pierwsze wyniki potwierdziły założenia badaczy, ponieważ kobiety zagrożone stereotypem odrzucały średnio prawie pięć loterii, gdy te niezagrożone trochę ponad trzy. Mężczyźni w grupie wypełniającej zadanie matematyczne odrzucali tylko ponad dwie loterie, a ci układający puzzle niewiele więcej bo trzy. Co ciekawe nie wykryto żadnych różnic  między studentami a pracownikami firm ze względu na odkryty mechanizm.

Wykorzystując ten sam sposób manipulacji w kolejnych dwóch badaniach psychologowie wykazali, że zagrożenie stereotypem prowadzi do zwiększonej awersji do ryzyka. Tym razem panie, które poproszono o rozwiązanie zadań matematycznych częściej wybierały bezpieczne opcje zarobienia mniejszej kwoty pieniędzy niż bardziej ryzykowne, które pozwalały zarobić więcej z mniejszą pewnością. Oczywiście po raz kolejny negatywny stereotyp nie wpływał na decyzje panów.

W ostatnim eksperymencie badacze dodatkowo sprawdzili w jakim stopniu dochodzi do wyczerpania Ego u osób w każdej z grup. Do tego celu wykorzystali popularny Test Stroopa, który polega na odczytywaniu kolorów słów (patrz zdjęcie) i jest najczęściej wykorzystywanym zadaniem, mierzącym wyczerpywanie się zasobów związanych z samokontrolą.

Porównując różnice w czasie odczytywania rzędów spójnych (górny rząd w przykładzie) z czasem potrzebnym na przeczytanie rzędów niespójnych (dolny rząd) badacze wykazali, że u kobiet zagrożonych stereotypem dochodzi do szybszego wyczerpania zasobów, które idealnie przewidują awersję kobiet do podejmowania ryzyka.

Wyjaśnienie uzyskanego efektu jest prostsze niż mogłoby się wydawać. Podejmowanie decyzji najczęściej rozumiane jest jako wynik stabilnych procesów poznawczych dzięki którym na przykład oceniamy użyteczność przedmiotu (Kahneman, Tversky, 1979).  Do tej pory wiele badań wykazało, że kobiety i mężczyźni różnią się pod względem sposobu w jaki podejmują decyzje, jednak za każdym razem tłumaczono je stałymi i wrodzonymi czynnikami, takimi jak biologia czy hormony, które wpływają na procesy poznawcze. Jednak najnowsze badania pokazały, że podejmowanie decyzji może być uzależnione od czynników sytuacyjnych takich jak emocje (Hsee, Welch, 2001). W tym wypadku pojawienie się stereotypu, który zagraża samoocenie kobiet i jest dla nich ważny, wpływa na sposób w jaki podejmują decyzje. Dlaczego?

Pojawienie się zagrażającego stereotypu zmusza nas do powstrzymywania myśli na jego temat, a to w konsekwencji prowadzi do wyczerpania się zasobów (wyczerpywanie się Ego), dzięki którym prowadzimy samokontrolę (Inzlicht, McKay, Aronson, 2006). Podejmując decyzje korzystamy z dwóch systemów: opartego na rozważaniu oraz wykorzystującego emocje oraz intuicję. Wyczerpanie Ego prowadzi do osłabienia tego pierwszego i oddania pola drugiemu. W konsekwencji podjęte decyzje są bardziej impulsywne oraz intuicyjne (Masicampo, Baumeister, 2006).

 Odkryty przez Carr oraz Steela mechanizm może mieć ogromne znaczenie praktyczne. Jako przykłady autorzy podają podejmowanie decyzji dotyczących pracy (czy zaakceptować ryzykowny projekt), inwestycji finansowych (czy zainwestować pieniądze w ryzykowny, ale zyskowny fundusz) lub własnego życia (otworzenie własnego biznesu w czasie kryzysu gospodarczego).

Mamy nadzieje, że praktyczne zastosowania naszych eksperymentów, zainspirują badania poza laboratorium i zwrócą uwagę na sposób, w jaki tworzone są środowiska pracy – podsumowują autorzy.

ResearchBlogging.org

Więcej informacji:
(C) zdjęcie unsplash.com
Carr PB, & Steele CM (2010). Stereotype threat affects financial decision making. Psychological science : a journal of the American Psychological Society / APS, 21 (10), 1411-6 PMID: 20855899
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
Related Posts
Czytaj dalej

Sportowa kreatywność

Wysiłek fizyczny poprawia nastrój, trening podnosi wydolność naszego organizmu… co jeszcze możemy zyskać dzięki regularnym ćwiczeniom? Naukowcy z…
Czytaj dalej

Dobroczynne zapominanie

Dla entuzjastów fenomenu ludzkiej pamięci mamy zaskakujące wieści: amerykańscy psychologowie odkryli paradoksalny wpływ pracy nad twórczym problemem na…