Dobroczynny wpływ koloru

Pomyślcie o dwóch kolorach – czerwonym i niebieskim. Jakie skojarzenia przychodzą Wam do głowy? Jeśli czerwony kojarzy się Wam z zakazami i ostrzeżeniami, a niebieski ze spokojem i otwartością to reagujecie tak samo jak uczestnicy badań Raviego Meht i Rui Zhu. W serii pomysłowych eksperymentów badacze udowodnili silny wpływ koloru na motywację, a także poziom wykonywanych zadań poznawczych.

Kolor, a dokładnie jego wpływ na procesy poznawcze fascynował psychologów od bardzo dawna, jednak wyniki wielu badań wykluczały się na tyle, że nie można było jednoznacznie określić działania konkretnych kolorów. właśnie dlatego autorzy postanowili wyjaśnić to zaskakujące zjawisko. W większości badań koncentrowano się na trzech kolorach – niebieskim, czerwonym i zielonym. W tym wypadku badacze postanowili wykorzystać tylko czerwony i niebieski, ponieważ są to barwy opozycyjne.

Teoretycy uważają, że znaczenia barw uczymy się przez skojarzenia. Codzienne doświadczenie uczy nas z jakimi informacjami lub zachowaniami powinniśmy kojarzyć konkretny kolor. Czerwony to przede wszystkim zagrożenie i błędy – pomyślcie o znakach albo pokreślonym przez polonistkę dyktandzie, gdy niebieski to otwartość i spokój – wyobraźcie sobie niebo lub ocean. Autorzy uważają, że tym konkretnym kolorom można przypisać rożne rodzaje motywacji. I tak czerwony powinien motywować nas do unikania i niechętnego podejmowania ryzykownych zachował oraz większej czujności. Niebieski natomiast motywuje nas do otwartości i zachęca do działania.

Prawie wszystkie badania oparte były na tej samej manipulacji polegającej na kontrolowaniu tła komputerowego monitora. Uczestnicy losowo przydzielani do zadań pracowali gdy tło było czerwone, niebieskie lub białe. W pierwszej kolejności autorzy chcieli sprawdzić jak kolor wpływa na motywację. W tym celu ochotnicy rozwiązywali 12 anagramów. Trzy dotyczyły motywacji zorientowanej na unikanie, trzy następne dotyczyły motywacji opartej na podejmowaniu działania, a kolejne sześć to anagramy neutralne. Mierzono czas ich rozwiązania.

Rodzaj tła rzeczywiście wpływa na preferencje.

Już pierwsze wyniki potwierdziły założenia badaczy. Osoby pracujące na czerwonym tle rozwiązywały istotnie szybciej anagramy powiązane z unikaniem niż osoby pracujące na tle niebieskim, które istotnie szybciej radziły sobie z anagramami związanymi z działaniem. W przypadku koloru białego nie zaobserwowano tego zjawiska.

Dodatkowo ochotnicy oceniali trzy pary rożnych produktów. Każda para składała się z produktu o działaniu prewencyjnym oraz eksploracyjnym. I tym razem, wpływ koloru był jednoznaczny. Niebieskie tło sprawiło, że osoby wyżej oceniały produkty umożliwiające eksploracje, gdy czerwone pozytywnie wpływało na oceny produktów prewencyjnych. Sprawdzano także czy kolor może wpływać na zapamiętywanie i kreatywność.

W grupie pracującej na czerwonym tle osoby potrafiły przypomnieć sobie istotniej więcej słów niż osoby z grupy niebieskiej, które popełniały więcej błędów. W przypadku pomysłów zastosowania cegły lepiej wypadały osoby pracujące na tle niebieskim. W tym wypadku grupa niebieska wykazała się istotnie większą kreatywnością niż grupa czerwona.

Idąc dalej tym tropem badacze poprosili uczestników o rozwiązanie dwóch zadań – zorientowanego na poprawki (porównywanie słów identycznych oraz nieznacznie różnych) oraz skoncentrowanego na kreatywnym myśleniu (poszukiwanie synonimów). W tym wypadku także nie było zaskoczenia. Osoby z grupy czerwonej udzielały istotnie więcej poprawnych odpowiedzi w pierwszym zadaniu niż osoby z grupy niebieskiej. Sytuacja jednak odwróciła się diametralnie w przypadku zadania związanego z kreatywnym myśleniem.

Tym razem to osoby z grupy niebieskiej udzielały więcej poprawnych odpowiedzi niż osoby z grupy czerwonej. Kolejny eksperyment dotyczył wyłącznie kreatywności. Uczestnicy otrzymali czerwone, niebieskie lub białe kartki papieru. Na każdej narysowanych było 20 różnych elementów. Zadaniem było wybranie 5 z nich i narysowanie projektu zabawki dla dzieci w wieku od 5 do 11 lat. Wyniki starań ochotników oceniali niezależni sędziowie. Projekty osób z warunku czerwonego zostały ocenione jako bardziej praktyczne i odpowiednie niż osób z grupy niebieskiej. Niemniej projekty osób pracujących na niebieskich kartkach, według sędziów, były bardziej oryginalne i nowatorskie.

Nie zdajemy sobie sprawy z tego jak kolor wpływa na naszą motywację i sposób rozwiązywania zadań

Badaczy interesowało czy kolor może wpływać na dokonywane przez nas oceny. Uczestnicy oglądali dwa rodzaje reklam identycznych kamer. Różnica polegała na sposobie ich przedstawienia. Jedna wersja koncertowała się na elementach z jakich zbudowana jest kamera, gdy druga podkreślała jej użyteczność. Oczywiście manipulowano tłem na którym wyświetlano reklamę. Po jej obejrzeniu badani oceniali na ile dana reklama przypadła im do gustu.

Okazało się, że rodzaj tła rzeczywiście wpływa na preferencje. I tak osoby z grupy czerwonej istotnie wyżej oceniały reklamę przedstawiającą konkretne szczegóły kamery niż jej zastosowanie, gdy osoby z grupy niebieskiej prezentowały tendencję całkowicie odwrotna. Tło niebieskie sprawiło, że uczestnikom bardziej przypadła do gustu reklama ukazująca możliwe zastosowania kamery.

Pozostało ostatnie pytanie. Czy ludzie są świadomi jak koloru wpływa na ich zachowanie? Okazuje się, że nie do końca. W ostatnim eksperymencie powiedziano badanym, że będą wypełniać dwa zadania – jedno wymagające precyzji, ostrożności i systematyczności oraz drugie wymagające kreatywności, wyobraźni i wyjścia poza utarte schematy. W obu przypadkach pozwolono uczestnikom wybrać tło na jakim chcą pracować – niebieskie lub czerwone. Wynik?

W przypadku zadania kreatywnego niebieskie tło wybrało 66% uczestników gdy 34% wolało tło czerwone. Jednak gdy chodziło o zadanie wymagające precyzji 74% osób znowu wybrało tło niebieskie gdy tylko 26% czerwone. Jest to dowód na to, że generalnie preferujemy kolor niebieski bardziej niż czerwony, chociaż autorzy udowodnili, że kolor czerwony korzystnie wpływa na sposób rozwiązywania zadań wymagających koncentracji na detalach.

Powyższe badania dostarczają nam ogromnej wiedzy na temat dwóch bardzo dobrze znanych kolorów. Możliwości wykorzystania tej wiedzy wydają się być nieograniczone, od kampanii społecznych zwracających uwagą na ludzkie problemy po szkolenia zachęcające ludzi do kreatywnego myślenia. Tylko od nas zależy jak wykorzystamy dobroczynny wpływ koloru.

Więcej w oryginalnym artykule:
Mehta, R., Zhu, R. (2009). Blue or red? Exploring the Effect of Color on Cognitive Task Performances. Science 323, 1226(2009).
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
2 comments
  1. “osoby z grupy niebieskiej udzielały więcej poprawnych odpowiedzi niż osoby z grupy czerwonej” itp.
    O ile więcej?

    1. As
      predicted, those in the blue condition (M = 4.00 SD = 0.74)
      produced more correct answers (thus exhibiting
      higher creativity) than those in the red [M = 3.45 SD = 0.89;
      t(61) = –2.35, P < 0.03; Cohen’s d = 0.69] or neutral [M = 3.38 SD = 0.67; t(61) = 2.67, P < 0.01; Cohen’s d = 0.9] condition (F2,61 = 4.33, P < 0.02).

Comments are closed.

Related Posts
Czytaj dalej

Szczęście egoisty

Decydując między przeznaczeniem 10 złotych na własną zachciankę i na organizację charytatywną, zdecydowanie częściej wybieramy tę drugą opcję.…