Informacja ma swoją wagę

brown cardboard box on white surface

Ciężar plecaka może wpływać na to jak oszacowujesz wysokość zbocz gór i energię potrzebną do wdrapania na nie, ale czy możliwa jest sytuacja odwrotna? Czy możliwe jest, aby istotność informacji wpływała na ocenę ciężaru jego nośnika?

To, że odczuwany ciężar wpływa na wydawane przez nas oceny udało się już udowodnić wcześniej – osoby, które niosły ciężki plecak oceniały dystans do pokonania jako większy, a zbocze góry jako bardziej strome, niż osoby, które miały plecak lekki. W innych badaniach, osoby, które trzymały ciężką lub lekką podkładkę do pisania, a jednocześnie miały się zastanawiać nad pewnym zagadnieniem (np. sprawiedliwym podziałem dóbr), oszacowywały, że zagadnienie to było ważniejsze, a sprawa bardziej warta zastanowienia wśród osób, które trzymały cięższą podkładkę.

Tym razem badacze podjęli próbę sprawdzenia w dwóch badaniach sytuacji odwrotnej, czyli, czy osądy ważności mogą wpływać na postrzeganie jego fizycznego ciężaru. Inaczej formułując pytanie czy ważniejszy przedmiot okaże się też cięższy? Na takie pytanie odpowiedzi udziela zespół badaczy pod kierownictwem dr Iris Schneider z Uniwersytetu VU w Amsterdamie.

W pierwszym badaniu wzięło udział 55 studentów psychologii. Badani zostali przydzieleni losowo do jednej z dwóch grup eksperymentalnych. Pierwsza grupa otrzymała następującą instrukcję: “To jest książka, którą będziesz ważyć. Korzystają z niej studenci na tym kierunku i jest to raczej istotna książka. Proszę weź ją do rąk i oceń jej ciężar w gramach.” Druga grupa osób badanych otrzymała podobne informacje, ale bez wzmianki o ważności: “To jest książka, którą będziesz ważył; korzystają z niej studenci na tym kierunku. Proszę weź ją do ręki i oceń jej ciężar w gramach.” Wyniki tego prostego badania potwierdziły przypuszczenia badaczy – okazało się, że osoby którym powiedziano, iż książka jest istotna dla innych studentów psychologii oceniały ją jako istotnie cięższą.

Przed przystąpieniem do drugiego badania, naukowcy zadali sobie jednak kilka pytań. Po pierwsze, czy badani (w pierwszym eksperymencie) poinformowani o ważności, nie pomyśleli o tym, że przeczytanie książki będzie wymagało dużego wysiłku, co mogło wpłynąć na postrzeganie przez nich ciężaru. Aby wyeliminować taką ewentualność, postanowiono wprowadzić dodatkowy warunek eksperymentalny, w warunku tym nieudzielana była informacja o ważności a zamiast tego wyraźnie wspominano o tym, że przeczytanie tej książki wymagać będzie wysiłku. Po drugie, należało się zastanowić czy informacja o ważności nie wpłynęła na inne osądy związane z ważnością, np. z oceną wartości pieniężnej. W drugim badaniu postanowiono więc pytać o ocenę wartości detalicznej prezentowanej książki. Po trzecie, można wysunąć argument mówiący, że powiązanie pomiędzy ciężarem a ważnością działa na poziomie skojarzeń semantycznych. Aby wyeliminować taką możliwość, wprowadzony został dodatkowy warunek w którym osobom badanym nie wolno było trzymać książki w rękach a zamiast tego oceniali jej ciężar jedynie za pomocą wzroku. Trzeba też dodać, iż w badaniu 2 wykorzystany został inny podręcznik oraz w jego ramach wszystkie informacje i instrukcje przedstawiane były w formie pisemnej.

W drugim badaniu wzięło udział 102 studentów. Zostali oni przydzieleni do jednego z sześciu warunków eksperymentalnych w ramach modelu 3 (informacje; ważność vs. wysiłek vs. neutralne) x 2 (dane percepcyjne: trzymanie vs. patrzenie na książkę). Badani otrzymywali kwestionariusz z wszystkimi informacjami, po przeczytaniu których dowiadywali się, że mają ocenić ciężar podręcznika i zapisać go w gramach, oraz podać przybliżoną wartość detaliczną w EURO. Książkę przedstawiano albo jako ważną, albo wymagającą wysiłku w celu jej przeczytania, lub nie dostarczano żadnych dodatkowych informacji na jej temat. Osoby badane następnie oceniały ciężar i wartość książki. Połowę badanych instruowano, aby nie dotykali książki, zaś połowę proszono, aby wzięli ją do rąk. Jak się okazało, tylko osoby trzymające książkę i powiadomione o jej ważności oceniały ją jako cięższą. Co ciekawe, żaden z warunków nie wpływał na oszacowania ceny.

Jest to szczególnie ciekawe, czy powiązanie między ciężarem a istotnością informacji ogranicza się jedynie do przedmiotów (np. książek) czy też rozszerza się na postrzeganie społeczne. Przyszłe badania rozstrzygną, czy np. osoby, które postrzegane są jako ważne wydają się również być cięższe.

Więcej informacji:
Schneider, I.K., Rutjens, B.T. & Jostmann, N.B. & Lakens, D. (2011). Weighty matters. Importance literally feels heavy. Social Psychological and Personality Science, 2, 474 – 478. doi: 10.1177/1948550610397895.
(C) zdjęcie unsplash.com
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
Related Posts