Jak dotykasz, tak postrzegasz

person wearing silver bracelet holding a light

W codziennym życiu mężczyźni uchodzą za prawdziwych twardzieli, podczas gdy kobiety najczęściej kojarzone są z delikatnością i kruchością. Przyczyn dla takiej kategoryzacji może być wiele, ale to raczej płeć brzydka utożsamiana jest z wytrzymałością i siłą. Chociaż rzeczywistość nie zawsze idzie w parze z naszymi przekonaniami, psychologowie potrafią wykazać w jaki sposób myślenie o płci może być powiązane z cielesnymi doświadczeniami.

Michael Slepian oraz jego koledzy udowodnili w dwóch eksperymentach, że fizyczne doświadczenie twardości sprawia, że ambiwalentne płciowo twarze, częściej kategoryzujemy jako męskie. Są to pierwsze wyniki badań, które sugerują, że wiedza na temat kategorii społecznych może być odzwierciedlona przez nasze ciało zgodnie z teorią ucieleśnionego poznania (ang. embodied cognition).

Do pierwszego eksperymentu badacze zaprosili 70 studentów, których losowo przydzielano do dwóch grup. W pierwszej zadaniem uczestników było ściskanie twardej piłki a w drugiej miękkiej. W trakcie wykonywania tego mało absorbującego zadania ochotnicy oglądali osiem losowo pojawiających się na ekranie fotografii przedstawiających ludzkie twarze.

Używając programu FaceGen badacze stworzyli seksualnie ambiwalentne modele twarzy – każdy z nich był wynikiem uśrednienia cech męskich i żeńskich. Innymi słowy, prezentowane zdjęcia przedstawiały osoby, których płeć  można  było określić jednocześnie jako kobiecą lub męską. Psychologów interesowało jak często badani będą podążali w kierunku męskiej kategoryzacji w zależności od tego, jaką piłkę dostaną do ściskania.

Założenia Slepiana oraz jego współpracowników potwierdziły się, ponieważ grupa, która podczas ocen doświadczała uczucia twardości, częściej oceniała twarze jako męskie (48%) w porównaniu do grupy miękkiej piłki, która robiła to istotniej rzadziej (35%). Dodatkowo nie wykryto żadnych różnic płciowych między badanymi.

Teoria ucieleśnionego poznania zakłada, że reprezentacje poznawcze tworzone w umyśle, mogą być aktywowane poprzez ruchy ciała, które je odtwarzają (Barsalou, 2008).

W drugim eksperymencie zmieniono jedynie sposób manipulacji doświadczeniami uczestników. Tym razem poproszono ich  o zaznaczenie swoich odpowiedzi na kartce papieru. Trick polegał na tym, że były to dwie strony przedzielone kalką, dlatego połowa ochotników usłyszała, że musi robić to na tyle mocno, żeby odbiła się kopia, a druga powinna zachować się delikatnie i ostrożnie, ponieważ eksperymentatorom zależy na zachowaniu jej do dalszych badań.

Zgodnie z oczekiwaniami badaczy uczestnicy, którzy starali się by kopia była najlepszej jakości, doświadczając uczucia siły i twardości częściej kategoryzowali ambiwalentne twarze jako męskie (67%). Z drugiej strony osoby, które musiały zachować się delikatnie i ostrożnie dokonywały tych samych ocen istotnie rzadziej (52%).

Teoria ucieleśnionego poznania zakłada, że reprezentacje poznawcze tworzone w umyśle, mogą być aktywowane poprzez ruchy ciała, które je odtwarzają (Barsalou, 2008). W ostatnich latach ukazało się sporo badań, które w empiryczny sposób potwierdziły jej założenia.

Przykładowo, abstrakcyjny koncept „istotności”, może być ucieleśniony w doświadczeniu trzymania ciężkiego (ważnego) obiektu. W rzeczywistości osoby, które trzymały ciężką pokładę oceniały prezentowane problemy jako poważniejsze w porównaniu do grupy, której podkładka była lekka (Jostmann, Lakens, Schubert, 2009). Innymi przykładami mogą być badania dotyczące „moralnej czystości” oraz „ciepła interpersonalnego”.

Slepian i jego zespół udowodnił, że ucieleśnienie poznawcze dotyczy także fundamentalnego procesu kategoryzacji społecznej. Doświadczenie siły nacisku na różne powierzchnie ma związek z wieloma czynnościami, które wykonujemy każdego dnia: od wciskania pedału gazu w samochodzie do  pisania na klawiaturze komputera – tłumaczą autorzy. I dodają, że każde z nich, z pomocą naszego ciała, może kształtować sposób, w jaki spostrzegamy i oceniamy innych ludzi w społecznym świecie.

Więcej informacji:
(C) zdjęcie unsplash.com Slepian ML, Weisbuch M, Rule NO, & Ambady N (2011). Tough and tender: embodied categorization of gender. Psychological science, 22, 26-8. PMID: 21106884
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
Related Posts