Mali altruiści

Najnowsze badania zespołu z Uniwersytetu w Waszyngtonie   przedstawiają pierwsze dowody na to, że podstawowe poczucie sprawiedliwości i altruizmu pojawia się we wczesnym dzieciństwie. Okazuje się, że już w wieku 15 miesięcy dzieci postrzegają różnicę między równym i nierównym podziałem żywności, która wpływa na ich gotowością do dzielenia się zabawkami.

Dotychczasowe badania wskazywały, że dopiero 2-letnie dzieci są w stanie pomóc innym, ponieważ dopiero wtedy wykazują pewne cechy altruistyczne. Natomiast poczucie sprawiedliwości pojawia się u maluchów dopiero w wieku 6 lub 7 lat.

Doktor Jessica Sommerville, ekspert w dziedzinie wczesnego rozwoju dziecka i autorka opisywanych badań podejrzewała, że te cechy mogą być widoczne już w młodszym wieku. Dzieci w wieku 15 miesięcy zaczynają przejawiać zachowania współpracy, najczęściej spontanicznie pomagając innym. Badacze przypuszczali, że uczciwość i bezinteresowność mogą wskazywać na pojawienie się pierwszych oznak potrzeby i  poczucia sprawiedliwości.

W trakcie eksperymentu 47 15-miesięcznych dzieci siedziało na kolanach rodziców i oglądało dwa krótkie filmy, w których prezentowano zachowania „dzielenia się”. Aktor trzymając miskę krakersów rozdawał je pomiędzy dwie inne osoby. Robił dwa podziały: raz przydzielał krakersy po równo, za drugim razem jedna z osób dostawał ich znacząco mniej. W drugim filmie aktor zamiast dzielić krakersy, rozlewał mleko do szklanek. Następnie eksperymentatorzy mierzyli czas reakcji każdego dziecka. Badacze przewidywali, że dzieci będą dłużej przyglądać się zaskakującym scenom. Istotnie okazało się, że poświęcały więcej czasu na obserwację aktora, który otrzymał więcej mleka i więcej krakersów.

Sommerville tłumaczy ten fakt tym, że dzieci oczekiwały równego i sprawiedliwego podziału żywności, dlatego były zaskoczone widząc, że jedna osoba otrzymała więcej niż druga. Zjawisko to jest zgodne z teorią naruszonego oczekiwania (ang. expectancy violations theory), która próbuje wyjaśnić reakcje ludzi na niespodziewane zachowania.

© 2011 Schmidt, Sommerville. Schemat drugiego zadania wykorzystanego w badaniu.

Aby sprawdzić, czy poczucie sprawiedliwości dzieci jest związane z ich gotowością do dzielenia się, naukowcy zaaranżowali drugie zadanie. Tym razem mali uczestnicy mogli wybrać jedną z dwóch zabawek Lego: prosty klocek lub kilka złożonych.

Następnie eksperymentator, którego badane dzieci nie widziały wcześniej, wskazywał na zabawki i pytał: “Czy mogę wziąć jedną?” W odpowiedzi 32% badanych dzieci zaoferowało tą, którą wcześniej wybrało, a 37%  wolało podzielić się odrzuconą opcją. Reszta nie dzieliła się w ogóle, co badacze tłumaczą stresem spowodowanym obecnością nieznajomej osoby.

Porównując wyniki podziału zabawek naukowcy stwierdzili, że 92% dzieci które potrafiły oddać wybrane przez siebie klocki, spędzało więcej czasu patrząc na nierówny podział krakersów i mleka w filmie. Natomiast 86% dzieci, które wolały podzielić się mniej preferowaną zabawką, przejawiało większe zaskoczenie i poświęcało więcej uwagi, kiedy w filmie nastąpił sprawiedliwy podział żywności.

Wyniki eksperymentu pokazują, że już na początku życia różnimy się pod względem natężenia poziomu altruizmu – tłumacza autorzy badania. Czy oznacza to, że uczciwość i bezinteresowność uzależnione są od temperamentu lub cechy osobowości, które należy pielęgnować? Zespół Sommerville próbuje odpowiedzieć na to pytanie, analizując jak wartości i przekonania rodziców wpływają na rozwój niemowląt. Według autorów najbardziej prawdopodobne jest to, że dzieci wybierają niewerbalne normy, które wcześniej zaobserwują u rodziców.

Na koniec zapraszamy do obejrzenia krótkiego eksperymentu ;)

Więcej informacji:
Schmidt, M., & Sommerville, J. (2011). Fairness Expectations and Altruistic Sharing in 15-Month-Old Human Infants. PLoS ONE, 6 (10) DOI: 10.1371/journal.pone.0023223
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
Related Posts