Starzenie się a skłonność do ryzyka

By: clry2

Czy osoby w starszym wieku są mniej, czy też bardziej skłonne do podejmowania ryzyka? W najnowszym badaniu opublikowanym na łamach Frontiers in Psychology polscy badacze analizują wpływ wieku na tolerancję ryzyka i efektywność podejmowanych decyzji. Autorzy wykorzystują laboratoryjne zadanie behawioralne, w którym wraz z wiekiem skłonność do podejmowania ryzykownych decyzji zdecydowanie maleje. Jednocześnie, osoby starsze zachowują efektywność procesów intuicyjnych (bazujących na doświadczeniach życiowych), dzięki czemu doświadczenie porażek albo sukcesów podobnie wpływa na poziom ryzyka w dalszych decyzjach podejmowanych przez osoby w obu grupach wiekowych.

Maciej Kościelniak, Klara Rydzewska i Grzegorz Sędek z Uniwersytetu SWPS przebadali kobiety z dwóch grup wiekowych: 81 w wieku 18-23 lata i 77 w wieku 65-80 lat, za pomocą ciekawego zadania Balloon Analogue Risk Task (BART). W zadaniu tym osobie badanej pokazuje się na ekranie balonik, który należy napompować do jak największych rozmiarów (im większy rozmiar balonika, tym więcej punktów się zdobywa). Osoba badana musi też podjąć decyzję kiedy przestać „dmuchać”, ponieważ balonik w każdym momencie może pęknąć. Jeśli to się stanie to w danej próbie (jednej z trzydziestu) nie otrzyma żadnego punktu. Procedura ta pozwala więc na zbadanie skłonności osoby badanej do podejmowania ryzyka.

Dodatkowo, badacze wprowadzili manipulację polegającą na tym, że 3 pierwsze serie zadania BART były zaprogramowane na odniesienie porażki (balonik pękał przy 3, 4 i 1 napompowaniu) albo sukcesu (balonik pękał na 25, 27 i 28 napompowaniu). Celem tego zabiegu było zbadanie wpływu początkowego sukcesu albo porażki na stopień ryzyka późniejszych decyzji, podejmowanych przez kobiety w różnym wieku.

Wyniki eksperymentu potwierdziły przypuszczenia badaczy. Generalnie, starsze kobiety były mniej skłonne do ryzyka i uzyskiwały mniej punktów, niż młodsze uczestniczki badania. Autorzy podają, że za bardziej zachowawcze decyzje osób starszych odpowiadają m.in. czynniki poznawcze (takie jak zmniejszająca się z wiekiem szybkość procesów myślowych, która wpływa na pogorszenie efektywności podejmowanych decyzji), ale też czynniki motywacyjne. Ich przykładem jest potrzeba domknięcia poznawczego, której wyższy poziom w starszym wieku powoduje mniejszą tolerancję na niepewność i niejednoznaczność, a tym samym obniża skłonność do podejmowania szybkich i ryzykownych decyzji.

Jednocześnie autorzy sugerują, że z wiekiem utrzymuje się wysoka efektywność automatycznych procesów, bazujących na życiowych doświadczeniach. Dzięki temu starsi dorośli, po odniesieniu początkowych porażek bądź sukcesów, są w stanie dostosować swoje strategie postępowania do dalszych warunków zadania, równie skutecznie jak osoby młodsze.

Więcej informacji:
Zdjęcie (C) clry2
Koscielniak, M., Rydzewska, K., & Sedek, G. (2016). Effects of Age and Initial Risk Perception on Balloon Analogue Risk Task: The Mediating Role of Processing Speed and Need for Cognitive Closure. Frontiers in Psychology, 7, 659. doi: 10.3389/fpsyg.2016.00659
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
2 comments
  1. Powyższy artykuł w bardzo wnikliwy sposób przedstawia przebieg oraz wyniki badania Macieja Kościelniaka, Klary Rydzewskiej i Grzegorza Sędek. Autorka uwzględniła wszelkie założenia badaczy , jak również to, jaką drogą zostały one potwierdzone. Nie pominęła również wniosków stwierdzonych na podstawie zebranych danych i ukazała je bardzo szczegółowo, nie pozostawiając odbiorcy żadnych wątpliwości. Streszczenie zostało napisane poprawną polszczyzną, odpowiednią do tematyki i jednocześnie przyjemną do czytania. Nie sprawia problemów w zrozumieniu przekazu autorki. Pomimo tego mam pewne uwagi odnośnie treści merytorycznej wpisu. Warto byłoby uwzględnić spojrzenie na badanie z innej perspektywy. Udowodnione zostało, że starsi dorośli są mniej skłonni do ryzyka oraz znacznie wolniej podejmują decyzje. Z drugiej strony nie zaznaczono, że owe badanie dostarcza starszym kobietom nowej wiedzy na temat mechanizmów. Mechanizmów, które z kolei pozwalają im na budowanie nowych strategii w nieznanej przez nie sytuacji, kiedy są pełne niepewności i obaw. Jak okazało się również w badaniu, niejednokrotnie starsi dorośli wykonali zadanie na takim samym poziomie, jak młodsi dorośli (nawet w momencie przypadkowej awarii). Myślę, że kwestia ta jest warta podkreślenia, z uwagi na ogrom panujących stereotypów, które w tej sytuacji są wątpliwe. Wracając do określenia „starsze” i „młodsze” kobiety- ta wersja BART została przeprowadzona wyłącznie na kobietach, jednak w streszczeniu nie uwzględniono powodu, dla którego nie zaproponowano współpracy również mężczyznom. Otóż pomimo tego, iż kobiety powszechnie uznawane są za bardziej ryzykowne od mężczyzn, w poprzednich wersjach BART pompowały balon zdecydowanie mniej niż mężczyźni. Tak więc w celu wyeliminowania niepotrzebnych komplikacji wynikających z wpływu płci, postanowiono przeprowadzić badanie wyłącznie na kobietach. Sugestie te pełnią jedynie funkcję propozycji doprecyzowania różnych aspektów badania. Uważam, że warto byłoby zwrócić na nie uwagę, ponieważ pozwoliłyby na rozjaśnienie pewnych kwestii i nie pozostawiłyby czytelnika z wieloma pytaniami. Niemniej jednak gratuluję autorce kreatywnego i trzymającego przy uwadze wpisu. Właściwie została zwrócona uwaga na główne założenia i czynniki, którymi kierowali się badacze.

  2. Fajnie ale to NIC nie tłumaczy! Bo o tym że osoby starsze nie są skłonne do podejmowania ryzyka wiadomo było od tysiącleci (odsyłam do Homera)!
    Problem w tym że osoby starsze zazwyczaj już nie muszą ryzykować (nie starają się zdobyć atrakcyjnego partnera, pieniędzy, władzy itp – bo albo już to mają, albo mają świadomość że “to nie dla nich”) i jest to ewolucyjnie zrozumiałe – bo geny skłonnych do ryzyka staruszków były eliminowane na skutek negatywnego wpływu takiej postawy na ich potomstwo (pozbawienie opieki dziadków, zmniejszeni zasobów materialnych itp.)
    Zachodzi tu dokładnie ten sam mechanizm co w przypadku ryzykanctwa osób młodych, tyle ze pracuje on “na wstecznym”.

Comments are closed.

Related Posts
Czytaj dalej

Efekt modlitwy

Aż osiemdziesiąt siedem procent ankietowanych przez redakcję amerykańskiego Newsweeka zgadza się z tezą “Bóg wysłuchuje modlitwy”, a 82…