Uczciwość ma zamknięte oczy

W ostatnich latach wiele badań psychologicznych wykazało, że jesteśmy na bakier z uczciwością. Oceniając siebie jako uczciwych i moralnych naginamy rzeczywistość, bo jakkolwiek by na nią nie spojrzeć, najczęściej myślimy o własnym interesie. Na szczęście psychologowie wykazali istnienie bardzo prostego sposobu na poprawę naszej moralnej kondycji – wystarczy zamknąć oczy.

Eugene Caruso oraz Francesca Gino wykazali w serii czterech eksperymentów, że zamknięcie oczu potrafi oddziaływać na proces wydawania sądów moralnych oraz zachowanie etyczne. Według badaczy zamknięcie oczu zmusza nas do dokładniejszej symulacji umysłowej danego wydarzenia. W konsekwencji osoby, które poproszono o zamknięcie oczu, zachowania niemoralne oceniały surowej niż ich koleżanki i koledzy, którzy wykonywali to samo zadanie z otwartymi oczami.

W pierwszym eksperymencie badacze poprosili 152 uczestników o przetestowanie nausznych słuchawek. Cześć z badanych słuchała moralnej (podanie prawdziwej ilości przepracowanych godzin) i niemoralnej historii (zawyżenie godzin pracy, w celu otrzymania większego wynagrodzenia) z zamkniętymi oczami, a pozostała cześć z otwartymi. Każdy z ochotników oceniał opisywane zachowanie (moralne vs niemoralne) pod względem jego etyczności i uczciwości oraz szacował w jakim stopniu byłby gotów sam się tak zachować.

Zgodnie z przewidywaniami psychologów zamknięcie oczu sprawiło, że badani oceniali niemoralne zachowanie jako bardziej nieetyczne. Co ciekawe w przypadku historii moralnej oceny rosły, jak łatwo się domyślić, w drugą stronę. Jeżeli chodzi o chęć zaangażowania uczestników w opisywane zachowanie, to zamknięcie oczu odniosło taki sam skutek jak w przypadku jego oceny: nieuczciwość traciła, a uczciwość zyskiwała.

A ty jak podzielisz 10$?

Wykorzystując manipulację z pierwszego eksperymentu zaproszono 94 ochotników do „gry dyktatorskiej”. W skrócie każdy z badanych myślał, że musi podzielić między siebie i drugą anonimową osobę 10$. Cześć myślała o ofercie z otwartymi oczami, a cześć z zamkniętymi.

Ludzie rzadko dzielą się pieniędzmi po równo, dlatego średnia kwota jaką oddawali badani, którzy nie zamykali oczu wynosiła 3,34$. Ci drudzy natomiast dzielili się prawie fair, ofiarując drugiej osobie średnio 4,57$.

Caruso i Gino postanowili z pomocą trzeciego eksperymentu wytłumaczyć dlaczego zamknięcie oczu prowadzi do zaostrzenia sądów moralnych i bardziej etycznego zachowania. Według badaczy może to być spowodowane dokładniejszym wyobrażeniem sobie danej sytuacji.

Tym razem ochotnicy słuchali historii w której wcielali się w rolę specjalisty ds. zasobów ludzkich, odpowiedzialnego za rekrutację nowych pracowników, którego przyjaciel prosi o zatrudnienie kolegi w zamian za dodatkowe zlecenia. Mimo, że jest to osoba gorzej wykwalifikowana niż wcześniej wytypowani kandydaci, zgadzają się na jego zatrudnienie. Dodatkowo poproszono uczestników o oszacowanie za pomocą kwestionariusza wyrazistości ich wyobrażeń.

Potwierdzając wcześniejsze wyniki, badacze wykazali, że dokładność wyobrażeń ochotników przewidywała surowość ich sądów moralnych. Oczywiście w przypadku osób, których oczy w czasie słuchania historii pozostawały zamknięte.

Wiemy, że zamykając oczy bez większego wysiłku nasze wyobrażenia stają się dokładniejsze.

Dzięki ostatniemu badaniu psychologowie wykluczyli alternatywne wyjaśnienie zakładające, że ludzie mają naturalną tendencję do koncentrowania się na własnych wyobrażeniach, kiedy zamykają oczy. Używając historii i manipulacji z trzeciego badania, Gino i Caruso prosili część badanych aby ich wyobrażenie historii było jak najdokładniejsze. Dotyczyło to w równym stopniu osób, które zamykały lub nie oczy w czasie słuchania niemoralnej historii. Proszono także uczestników o oszacowanie w jakim stopniu historia wywołała w nich poczucie winy.

Okazało się, że prośba psychologów nie wpłynęła na osoby z zamkniętymi oczami – ich wyobrażenia pozostawały niezmienione. Jednak odniosła skutek w przypadku drugiej grupy, której wyobrażenie było wyraźniejsze, a sądy moralne ostrzejsze. Zamknięcie oczu wywołało także w uczestnikach większe poczucie winy w związku z wysłuchaną historią.

Wiemy więc, że zamykając oczy bez większego wysiłku nasze wyobrażenia stają się dokładniejsze. Jeśli dotyczą sfery moralności prowadzą do zaostrzenia sądów moralnych i zwiększenia etycznego zachowania. Bardzo prawdopodobne, że mechanizmem odpowiedzialnym za ten efekt są emocje, które odczuwamy z większą siłą, gdy zamykamy oczy. Potwierdzeniem tego założenia może być fakt, że aktywacja ciała migdałowatego w odpowiedzi na emocje jest skorelowana z aktywacją kory wzrokowej (Amaral, Behnia, Kelly, 2003).

Drugiego wyjaśnienia mogą udzielić prace nad ucieleśnieniem poznania społecznego (ang. embodied social cognition), które zakładają, że nauczyliśmy się zamykać oczy w odpowiedzi na negatywne zdarzenia i emocje . W tym wypadku zamknięcie oczu może wywoływać stany podobne do tych, które wywoływały nieprzyjemne uczucia (Niedenthal i inni, 2005).

Chociaż uzyskany efekt wymaga dalszych badań, zaskakujące jest to jak łatwo możemy podreperować naszą moralność. Wystarczy zamknąć oczy i pozwolić działać wyobraźni.

ResearchBlogging.org

Więcej informacji:
Caruso EM, & Gino F (2011). Blind ethics: Closing one’s eyes polarizes moral judgments and discourages dishonest behavior. Cognition, 118 (2), 280-5 PMID: 21145538
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
One comment
  1. Super. Jeszcze więcej w temacie ucieleśnienia poproszę :)

Comments are closed.

Related Posts